Wokół Jeziora Rożnowskiego

Grybów, Zbyszyce [1] Rożnów [2] Tropie [3] Wytrzyszczka [4] Just [5]
wycieczka samochodowa, długość trasy – 122 km, czas przejazdu – 2,5 godziny,
drogi krajowe, wojewódzkie i drogi lokalne o dobrej nawierzchni

Całodniowa wycieczka pozwala na zapoznanie się z krajobrazami jednego z piękniejszych rejonów Sądecczyzny i licznymi pamiątkami jego bogatej przeszłości. Dunajec opuszczający Kotlinę Sądecką wpływał kiedyś w przełomową, krętą dolinę rozcinającą wysokie wzniesienia Pogórza Rożnowskiego i Beskidu Wyspowego. Tama w Rożnowie, wybudowana w połowie XX wieku, utworzyła śródgórskie jezioro o długości 22 kilometrów, które po zagospodarowaniu stało się jednym z większych ośrodków sportów wodnych i rekreacji w Małopolsce.

Dojazd w rejon Jeziora Rożnowskiego prowadzi z Grybowa na zachód przez Nowy Sącz drogą nr 28, a od Nowego Sącza drogą nr 75 do Dąbrowy, gdzie należy jechać dalej prosto drogą nr 975. Po stromym wzniesieniu się na Dąbrowską Górę odwiedzić można wieś Zbyszyce, leżącą nad południowym brzegiem jeziora, by zobaczyć dawny dwór Szujskich i niewielki, lecz o wyjątkowo szlachetnej sylwetce, kościółek z XV wieku.

1. To świątynia gotycka, murowana z kamienia, z masywnymi przyporami i zachowanymi portalami gotyckimi. We wnętrzu odkryto polichromię z XVI i XVIII wieku. Jego niegdyś bogate wyposażenie nie przetrwało do naszych czasów, zwraca jednak uwagę chrzcielnica z gotyckim napisem.

Przez furtę w przykościelnym murze przejść można do parku dworskiego stanowiącego obecnie teren Domu Opieki Społecznej i choćby z daleka obejrzeć XIX-wieczną rezydencję. Ta budowla wywodzi się ze znacznie starszego kasztelu obronnego z XVII wieku, pokazanego na malowidle z 1767 roku, które znajduje się w klasztorze ss. klarysek w Starym Sączu oraz na romantycznej rycinie z początku XIX wieku. Było to i jest nadal miejsce pełne uroku.

Z Dąbrowskiej Góry odkrywa się po raz pierwszy widok jeziora, dalej droga schodzi w jego kierunku, i wije się lasem naśladując zawiłą linię brzegową. Po lewej stronie raz po raz odkrywa się perspektywa wód z dalekim zachodnim brzegiem. W Gródku nad Dunajcem staje się niemal letniskową promenadą. Tu w sezonie jest największy ruch: sklepiki, kramy, samochody, grupy wczasowiczów. Gródek nad Dunajcem to główny ośrodek turystyczny jeziora. Tu można skorzystać z plaży i kąpieli w jeziorze w gorący dzień.

Dalej, po przekroczeniu potoku Przydonianka w wąskiej zatoce wschodniej jeziora, droga skręca na zachód i wznosi się do Rożnowa. Po lewej odsłania się coraz pełniej w kierunku południa perspektywa całego Jeziora Rożnowskiego.

2. W Różnowie warto zobaczyć: zabytkowy drewniany kościółek z XVII wieku; miejsce, w którym stał niegdyś zamek Zawiszy Czarnego, a wreszcie samą zaporę spiętrzającą wody Jeziora Rożnowskiego. Budowa zapory rozpoczęta została w roku 1935, zbiornik zaś napełniony został w roku 1943.

Przy wyjeździe z Rożnowa zobaczyć można na łące po lewej stronie, budowlę, stanowiącą zachowany element fortyfikacji renesansowej Tarnowskich – beluard oraz XIX-wieczny dwór Stadnickich.

Teraz droga biegnie płaskim dnem szerokiej doliny Dunajca, okrążając jego zakole i prowadząc w stronę niezwykłego zakątka zamkniętego lesistymi wzniesieniami. U ich stóp Dunajec rozlewa się w kolejne jezioro – Czchowskie. To Tropie, miejsce, które na swoją pustelnię u przeprawy przez Dunajec, wybrał w początku drugiego tysiąclecia Świerad – późniejszy święty.

3. Na obszernym tarasie nad wodami Dunajca stoi tu piękny renesansowy kościółek z pamiątkami wczesnego średniowiecza – jedna z najstarszych budowli sakralnych Polski. Historia, architektura i krajobraz sprawiają, że jest to miejsce mistyczne dla wszystkich. Znaki przy kościółku wskazują drogę do położonej w lesie groty uważanej za erem świętego Świerada. Stoi tam poświęcona jemu kaplica.

Kolejną atrakcją w Tropiu będzie przeprawa promem przez Dunajec (jeśli prom nie kursuje, konieczne jest skorzystanie z pobliskiego mostu na rzece, powrót w kierunku Rożnowa).

4. W miejscowości Wytrzyszczka, naprzeciwko Tropia, tuż nad wodami Dunajca wznosi się zamek Tropsztyn. Z jego murów zobaczyć można Jezioro Czchowskie i kościółek w Tropiu ponad szerokim rozlewiskiem Dunajca. Zamek jest doskonale przygotowany do zwiedzania i ma intrygującą legendę.

Z Wytrzyszczki trasa prowadzi już cały czas na południe, na powrót w kierunku Nowego Sącza. Najpierw doliną rzeki Łososiny, a potem wspinając się na wysokie wzniesienie i Przełęcz Świętego Justa, gdzie znaleźć można kolejną pamiątkę przeszłości – drewniany kościółek zbudowany w drugiej połowie XVII wieku.

5. W kościółku zachowały się elementy wyposażenia z wcześniejszych świątyń. Z Góry Świętego Justa po raz kolejny zobaczyć można Jezioro Rożnowskie – w całkiem nowej perspektywie, jako wypełnioną wodami przełomową dolinę Dunajca.

6. Ostatnim miejscem, w którym warto zatrzymać się podczas wycieczki wokół Jeziora Rożnowskiego, jest most w Kurowie. Przed wjazdem na most w prawo nad brzeg Dunajca odchodzi gruntowa droga, tu na łączce parkują wędkarze. Woda płynie tu spokojnie pod stromym zboczem Białowodzkiej Góry. Górę szczelnie pokrywa las chroniony jako rezerwat przyrody. W tym trudno dostępnym miejscu mógł istnieć kiedyś legendarny zamek Lemiesz, kojarzony z północnym wierzchołkiem Góry – Zamczyskiem. Jej południowe zbocza podcięte są natomiast wielkim wyrobiskiem skalnym kamieniołomu Klęczany, widocznym dobrze z Nowego Sącza.

Z Kurowa blisko jest do Dąbrowy, w której zamyka się pętla wycieczki. Pozostaje powrót przez Nowy Sącz do Grybowa.